सामान्यतया नातावाद भन्नाले आफ्नाे शक्ति वा प्रभाव प्रयोग गरेर राम्रो काम पाउन वा आफ्नै परिवारका सदस्यहरूका लागि अनुचित सुविधाहरू प्रयोग गर्ने कार्यमा संलग्न गराउनु भन्ने बुझिन्छ । नातावाद शब्द इटालियन शब्द 'nepotismo' बाट आएको हो, जुन ल्याटिन मूलकाे Nepos मा आधारित छ, जसकाे अर्थ भतिजा हुन्छ। नातावाद व्यवसाय, राजनीति, मनोरन्जन, खेलकुद, धर्म र अन्य गतिविधिहरु लगायतका बिभिन्न क्षेत्रहरुमा आफन्तहरुलाई प्रदान गरिएको पक्षमा आधारित छ। यो शब्द क्याथोलिक पोपहरू र विशपहरूद्वारा भतिजाहरूलाई महत्त्वपूर्ण स्थानमा खटाइएको कामसँगै शुरु भयो। प्राचीन कालदेखि नै अरस्तु, भल्लुवर र कन्फ्युसियस लगायत धेरै दार्शनिकहरूले नातावादको आलोचना गरे। उदाहरणको लागि, पुरातन भारतीय दार्शनिक भल्लुवरले भतीजावादलाई खराब र मूर्ख दुवैको निन्दा गरे।
मध्य युगदेखि १७ औं शताब्दीको अन्तसम्म, केही क्याथोलिक पोपहरू र विशपहरू, जसले शुद्धताको वाचा लिएका थिए त्यसैले उनीहरूको आफ्नै कुनै वैध सन्तान थिएनन् । फलस्वरूप आफ्ना भतिजालाई प्राथमिकता दिन सुरुवात भयाे, जुन प्रायः बुबाहरूले छोरालाई दिएका थिए। धेरै पोपहरूले भतिजा र अन्य आफन्तहरूलाई कार्डिनलेटमा उठाए । प्राय: यस्ता नियुक्तिहरू पोपल "राजवंश" जारी राख्नका लागि एक साधन हुन्। उदाहरण को लागी, बोर्गिया परिवार को प्रमुख पोप Calixtus III ले आफ्नो दुई भतिजालाई कार्डिनल बनायो। ती मध्ये एक, रोड्रिगो, पछि पोपको लागि एक पाइला ढुङ्गाको रूपमा एक कार्डिनलको रूपमा आफ्नो स्थिति प्रयोग गरे, र पोप अलेक्ज्याण्डर VI बने। अलेक्ज्याण्डरले त्यसपछि उनकी श्रीमतीको भाइ एलेसेन्ड्रो फरनेसलाई कार्डिनलमा उचाले; फरनेस पछि पोप पल III बन्ने याेजना थियो। पल तृतीय पनि नातावादमा संलग्न थिए, उदाहरणका लागि, उनले १४ र १६ वर्षका दुई भान्जाहरूलाई कार्डिनलको रूपमा नियुक्ति गरेका थिए। पोप इनोसेन्ट XII ले सन् १६९२ मा 'Bull Romanum decet Ponificem' जारी गरे जुन अभ्यास सीमित भयो। The papal bull ले एकैपटक सम्पत्ति, कार्यालय वा राजस्व प्रदान गर्नबाट रोक्न निषेध गर्यो, फलस्वरूप अपवाद बाहेक एक योग्य नातेदार (अधिकमा) एक कार्डिनल बनाउन सकियाेस्।
अन्तर्राष्ट्रिय अभ्यास
अमेरिका
पाम बिच काउन्टी, फ्लोरिडाका स्कूलहरूले २०१२ सम्म एक "समान कार्य वातावरण" सुनिश्चित गर्न नातावादकाे नियमहरू लागू गरे। डिसेम्बर २०१२ मा, वाशिंगटन पोष्टको एक रिपोर्टले कोलम्बिया जिल्ला र उत्तरी भर्जिनियाको महानगर वाशिंगटन एयरपोर्ट अथुरिटी (MWAA) का विभिन्न भाई-भतीजावादी अभ्यासहरू दर्शाएको छ, जसमा एक परिवार MWAA का लागि काम गरिरहेका एक सदस्य सहित। कथित भतीजावादको रक्षा गर्न सहयोगी जनरल सल्लाहले दिएको एउटा कारण यो थियो कि "यदि कर्मचारीहरू आफैंमा योग्य भए र पदका लागि प्रतिस्पर्धा गरे, म उही संगठनमा काम गर्ने आफन्तहरुसँग कुनै समस्या देख्दिन।" अमेरिकी यातायात विभाग र अमेरिकी कांग्रेसका महानिरीक्षकले MWAA लाई भतीजावादको अभ्यासहरू समाधान गर्न दबाब दिए। प्राधिकरणका कर्मचारीहरूलाई अब प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष रूपमा भाँडामा लिने वा आफन्तहरूको पदोन्नतीलाई प्रभाव पार्न अनुमति दिइदैन, उनीहरूको नैतिक नीतिमा दस्तावेजीकरण गरिएको छ। सन् २०१६ मा, फिलाडेल्फिया बास्केटबल आपरेशनका अध्यक्ष जेरी कोलांगेलोले आफ्नो छोरा ब्रायन कोलांगेलोलाई उनको महाप्रबन्धकको पदको लागि पूर्ण खोज बिना नाम दिए।
बेलायत
सन् १८८५ देखि सन् १९०२ सम्म करीव १४ बर्षको लागि अलग अवसरका लागि प्रधानमन्त्री बनेकी सालिसबरीको मार्क्सेसले सन् १८८७ मा उनको भतिजा आर्थर बाल्फोरलाई आयरल्याण्डका लागि मुख्य सचिव र पछि सन् १९०२ मा प्रधानमन्त्रीको रूपमा नियुक्त गरे। यो सम्भवतः 'Bob's Your Uncle' काे मूल वाक्यांश हाे।फेब्रुअरी २०१० मा, सार्वजनिक जीवनस्तर समितिका अध्यक्ष सर क्रिस्टोफर केलीले भने '२०० भन्दा बढी सांसदहरूले संसद भत्ताहरू आफैंका आफन्तहरूलाई विभिन्न कार्यालय भूमिकामा प्रयोग गर्न प्रयोग गरे'। उनले याे अभ्यासमा प्रतिबन्ध लगाउनु पर्ने सुझाव दिए।सन् २००५ मा, योर्कका काउन्सलर एन रिडले उनको छोरी हन्नाको विवाह मार्गमा ट्राफिक बत्तीका नौ सेटहरू पाँचवटा कार काफिलेका लागि हरियोमा बदल्न व्यवस्था गरे। नतिजा स्वरूप, विवाह भोज शहर मा पार गर्न मात्र १० मिनेट लाग्यो। नर्थ योर्कशायर पुलिसका प्रमुख कन्स्टेबल ग्राहम म्याक्सवेललाई २०११ मा आईपीसीसीले दण्ड दिएका थिए तर उनले राजीनामा गर्न अस्वीकार गरे किनभने उनले आफन्तलाई भर्ती प्रक्रियाको पहिलो चरणमा सहयोग गरे भनेर स्वीकार गरे।धेरै उत्तरी आयरिश राजनीतिज्ञहरूले परिवारका सदस्यहरू प्रयोग गर्छन्। सन् २००८ मा, डेमोक्र्याटिक युनियनिस्ट पार्टी (DUP)i भएको विश्वास गरिएको थियो। हू लाई ३२ बर्षको उमेरमा सबैभन्दा कान्छो सदस्य र जिनिंगको नगरपालिका स्थायी समितिको सचिव बनाइयो।
फ्रान्स
अक्टोबर २००९ मा, जीन सार्कोजी, फ्रान्सेली गणतन्त्रका राष्ट्रपति निकोलस सार्कोजीका दोस्रो छोरा, उच्च EPAD प्राधिकरणको निर्देशक बन्न तयार भए तर उनमा उच्च शिक्षा डिग्री र व्यावसायिक अनुभवको अभाव थियाे। सन् २००८ मा उनलाई न्युली-सुर-सेनका क्षेत्रीय पार्षदका रूपमा मतदान गरियो, जसको पिता उनका बुबा पहिले मेयर हुनुहुन्थ्यो। सेप्टेम्बर २००९ मा, तत्कालीन राष्ट्रपति निकोलस सरकोजीको पहिलो छोरा र्याप-निर्माता पियरे सरकोजीले SCPP लाई €८०००० को कलात्मक परियोजनामा € १०००० को आर्थिक योगदानका लागि आग्रह गरे। किनभने उहाँ एससीपीपी सदस्य हुनुहुन्नथ्याे, अनुरोध स्वचालित रूपमा खारेज गरियो। पियरे सरकोजी त्यसपछि इल्लीमा गए जसको आधारमा एलिसी सहयोगीले एससीपीपीलाई सम्पर्क गरे, र एससीपीपीका अध्यक्ष मार्क गुएजले छिट्टै समस्याको समाधान हुने आश्वासन दिए। अबिले म्यूजिक अध्यक्ष र SCPP सदस्य Yves Riesel का अनुसार, यो हुने छैन किनभने SCPP को आर्थिक सहयोग सदस्यहरु लाई मात्र सीमित गरिएको छ।
भारत
भ्रष्टाचार भारतमा नातावादसँग मिल्छ। यो सरकारी र निजी काम दुबै मा जान्छ। राजनीति, न्यायपालिका, व्यवसाय र चलचित्र जगतमा कट्टरपन्थी कुरा सामान्य छ। यो धार्मिक सर्कल, कला, उद्योग, र अन्य प्रकारको संगठनहरूमा पनि जान्छ। धेरै संसदका सदस्यहरू र विभिन्न विधान सभाले आफ्ना आफन्तहरूलाई निर्वाचन क्षेत्रको भत्ता दिनको पुस्तासम्म लामो सम्पदा पाउँदछन्। धेरै न्यायाधीशहरू र उच्च अदालत र सर्वोच्च अदालतका अधिवक्ताहरू जातिवाद, भतीजावाद प्रयोग गरेर नियुक्त भएको आरोप लगाइएको छ। पक्षधरताका मुख्य कारण सर्वोच्च अदालत र उच्च अदालतहरूले कलेजियम भनिने एक गैर-पारदर्शी लोकतान्त्रिक नियुक्ति प्रक्रिया प्रयोग गर्दछ, जसले राष्ट्रपतिलाई कानुनी बाध्यतापूर्वक सिफारिस गर्दछ, न्यायाधीशहरूको नाम उच्च न्यायपालिकामा नियुक्त वा पदोन्नती हुन। विभिन्न न्यायिक सेवा परीक्षा पनि यी अभ्यासहरूको लागि कुख्यात छ। बजाज परिवार बिर्ला परिवारसँग सम्बन्धित छ जुन आफै विवाहसँगै बियानी परिवारसँग सम्बन्धित छ। कपूर परिवार र धेरै अन्य भारतीय चलचित्र अभिनेताहरूले आफ्ना बच्चाहरूलाई उनीहरूको समर्थन र प्रभावका साथ चलचित्र उद्योगमा ल्याए। यसबाहेक, राजनीतिमा राजवंश अझै बाँकी छ।
भारतीय राष्ट्रिय कांग्रेस पार्टीका उपाध्यक्ष राहुल गान्धी, जवाहरलाल नेहरू र इंदिरा गान्धी र राजीव गान्धीका सन्तानहरू हुन्। सन् १९९९ देखिकाे तथ्यांकअनुसार कांग्रेसकाे ३६ वंशीय सांसदहरू लोकसभामा निर्वाचित भएका छन, जसमा भाजपा ३१ वंशावलीका सांसदहरू भन्दा पछाडि छैन भन्ने देखाउँदछ। क्रिकेटको अत्यधिक लोकप्रिय खेल पनि नातावादसँग प्रभावित छ। गृहमन्त्री अमित शाहको छोरालाई बीसीसीआई सचिव नियुक्त गरिएको थियो। समग्रमा विश्वका कयौं मुलुकमा नातावादले जराे गाढेकाे छ। नातावादका सम्बन्धि सबैका आ-आफ्नै इतिहास छन्।मेराे विचारमा नातावाद पनि एक किसिमको भ्रष्टाचार हाे। एउटा भ्रष्ट प्रणाली भित्र केवल लाभहरु छन्। तर प्रकृतिमा यसले कहिले पनि काम गर्दैन। प्रकृतिमा केवल गुणहरूले एक प्रजातिको विकासलाई अघि बढाउँदछ। यदि तपाईंले राम्रो कचौरामा नराम्रो स्याउ राख्नुभयो भने, तपाईं पक्का हुन सक्नुहुन्छ कि सबै राम्रा चीजहरू केही घण्टामा बिग्रिन्छ।
त्यसोभए के यहाँ नराम्रो मिश्रण हुन्छ, कि हामी एक प्रणाली वा असमानता मा बाँचिरहेका छौं। यस्तो प्रणालीको साथ, गरिबहरू गरिब रहन्छन् र धनीहरु धनी रहन्छ। धेरैका लागि यो उत्तम परिणाम हो। तर प्रकृतिमा, यो कहिले हुँदैन। मुख्य कुरा यो हो कि नातावाद एउटा खराब स्याउ हो जसले हरेक संस्कृतिको सामाजिक कपडालाई कमजोर गर्दछ। एउटा अन्तिम कुरा यो हो कि मानिसहरूले अक्सर नराम्रो नेता भएको वा नराम्रो नेतृत्व देखेको गुनासो गर्छन्। तर किन उनीहरू गुनासो गर्छन् यदि खराब स्याउलाई "कचौरा" मा पहिलो स्थानमा रहनको लागि स्वीकार गर्छन्?
प्रतिक्रिया